دکتر محمد مصدق نخست وزیر ایران در دوره 1951 تا 1953 میلادی بود. یکی از بزرگترین اقدامات او در دوره نخست وزیری اش، ملی شدن صنعت نفت ایران بود.
در دهه 1940، صنعت نفت ایران به دست شرکت بریتانیایی آنگلو ایرانین بود. این شرکت برای بهره برداری از منابع نفتی ایران تشکیل شده بود و 80 درصد سهام آن در اختیار بریتانیا بود. بریتانیا از نفت ایران به عنوان منبع انرژی برای ارتش خود در جنگ جهانی دوم استفاده می کرد.
بنابراین، مصدق در سال 1951 دستور داد تا صنعت نفت ایران ملی شود و این به معنای گرفتن کنترل ایران بر منابع خود بود. این تصمیم باعث برخورد شدید بریتانیا با ایران شد. بریتانیا تحریم هایی علیه ایران اعمال کرد و به همراه آمریکا به کودتای 1953 برای سرنگونی دولت مصدق پرداختند.
پس از کودتای 1953 و سرنگونی دولت مصدق، صنعت نفت ایران به دست شرکت بریتانیایی بپیوست و تا پیروزی انقلاب اسلامی درسال 1979، بریتانیا به عنوان یکی از اصلی‌ترین مشتریان نفت ایران بود.
پس از انقلاب، دولت جمهوری اسلامی ایران مجدداً صنعت نفت را ملی کرد و به شرکت ملی نفت ایران واگذار کرد. در حال حاضر،شرکت ملی نفت ایران به عنوان یکی از بزرگترین شرکت های نفتی جهان شناخته شده است و در حوزه استخراج، تولید، صادرات و پخش محصولات نفتی فعالیت می کند. با این حال، به دلیل تحریم های بین المللی، شرکت ملی نفت ایران با مشکلاتی روبرو شده است.
مصدق چه اقداماتی در جهت ملی شدن صنعت نفت ایران انجام داد؟
محمد مصدق در دوره نخست وزیری خود در سال 1951 تصمیم گرفت که صنعت نفت ایران را ملی کند و این به معنای به دست آوردن کنترل ایران بر منابع خود بود.
برای این منظور، اقداماتی را انجام داد که عبارتند از:
1. تشکیل کابینه دولتی مستقل به نام “کابینه نفت” برای بررسی وضعیت صنعت نفت ایران و برنامه‌ریزی برای ملی شدن آن.
2. پیمان نفتی با شرکت بریتانیایی آنگلو ایرانین را به اتمام رسانده و از شرکت بریتانیایی طلب کرده که حقوق کارگران و بهره‌برداری از منابع طبیعی ایران را بهبود بخشد.
3. تدوین قانونی به نام “قانون ملی شدن صنعت نفت” که به دولت ایران حقوق اختیاری برای استخراج، تولید، حمل‌ونقل، و فروش نفت در ایران را می‌دهد.
4. تشکیل شرکت ملی نفت ایران (NIOC) برای به دست آوردن کنترل ایران بر صنعت نفت و اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت.
5. اعلام قطعنامه‌ای در مجلس ایران برای اخراج شرکت بریتانیایی آنگلو ایرانین از ایران.
از آنجایی که بریتانیا از نفت ایران به عنوان منبع انرژی برای ارتش خود در جنگ جهانی دوم استفاده می‌کرد، تصمیم مصدق درباره ملی شدن صنعت نفت ایران با مخالفت بریتانیا همراه شد و در نهایت باعث برخورد شدید بریتانیا با ایران شد.
دکتر مصدق چه کسی است؟
دکتر محمد مصدق (۲۹ اردیبهشت ۱۲۵۸ – ۱۴ اسفند ۱۳۴۵) سیاست‌مدار و دانشمند ایرانی بود که در دوره نخست وزیری خود در سال ۱۳۲۹ برای ملی شدن صنعت نفت ایران تلاش کرد. او در سال ۱۳۱۰ در تهران به دنیا آمد و پس از تحصیل در ایران و انگلیس به عنوان دانشمند به دانشگاه تهران بازگشت و در زمینه‌هایی مانند قانون، تاریخ، اقتصاد و ادبیات تحصیلات کرد. مصدق به عنوان فعال سیاسی در سال۱۳۰۴ وارد اداره امور مالیاتی شد و در سال ۱۳۲۶ به عنوان نماینده مجلس در تهران انتخاب شد.
در دوران نخست وزیری خود در سال ۱۳۲۹، او به دلیل تلاش برای ملی‌شدن صنعت نفت ایران به شدت با مخالفت دولت انگلیس روبروشد. پس از سقوط دولت مصدق در سال ۱۳۳۲، او به به زندان افتاد. سرانجام در سال ۱۳۳۴ در مصر کشته شد.
شرکت پیشگامان تجارت و توسعه پایدار سازنده پیست هاکی روی یخ ایرانمال (اولین پیست یخ استاندارد ایران) است. همچنین تولید و ساخت سیلندر اتیلن اکساید جهت ضدعفونی تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی را نیز انجام می دهد.
