عربستان سعودی اکنون با داشتن ۲۷ پکیج فیلتراسیون در کشاورزی، میلیاردها دلار روی بازچرخانی و استفاده مجدد از منابع آبی سرمایه‌گذاری کرده است. این کشور از سال ۲۰۱۶ با اجرای چشم‌انداز 2030 مسیر تازه‌ای را در کشاورزی و مدیریت آب آغاز کرده است.
هدف این برنامه کاهش وابستگی اقتصاد به نفت و توسعه‌ی اقتصاد غیرنفتی است. دولت عربستان با استفاده از دانش و تجربه‌ی متخصصان بین‌المللی تلاش می‌کند تا تا سال 2030 به الگویی پیشرفته در استفاده از پساب تصفیه‌شده برای کشاورزی پایدار تبدیل شود.
نقش جهانی عربستان در کشاورزی مدرن
عربستان به عنوان تنها کشور عربی عضو G20، از این موقعیت برای تثبیت جایگاه جهانی خود استفاده می‌کند. این کشور دیگر فقط یک بازیگر منطقه‌ای نیست، بلکه به یک شریک جهانی در امنیت غذایی و مدیریت منابع آبی تبدیل شده است.
امروز، ۲۰ اکتبر، چهل‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی Saudi Agricultural با تمرکز بر کشاورزی هوشمند و بازچرخانی پساب در عربستان در حال برگزاری است. بیش از ۳۰۰ شرکت و حدود ۱۷ هزار بازدیدکننده در این رویداد حضور دارند.
وضعیت آبی در ایران در مقایسه با عربستان
در ایران هنوز ۸۰ تا ۹۰ درصد آب کشاورزی به روش غرق‌آبی هدر می‌رود. در حالی که عربستان با استفاده از پکیج فیلتراسیون در کشاورزی، اصلاح شیوه آبیاری مدرن، به سمت کشاورزی مدرن حرکت کرده است.
اهداف چشم‌انداز 2030 عربستان
1.کاهش وابستگی به نفت و توسعه اقتصاد غیرنفتی.
2.جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تقویت بخش خصوصی.
3.گسترش بخش‌های غیرنفتی: کشاورزی مدرن، گردشگری، انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری.
4.ایجاد فرصت‌های شغلی جدید.
5.ارتقای کیفیت زندگی و خدمات عمومی (سلامت، آموزش و محیط زیست).
6.تبدیل عربستان به قطب تجاری و لجستیکی منطقه خاورمیانه.
کشاورزی هوشمند؛ مزارع عمودی
در عربستان دیگر خبری از کشاورزی سنتی نیست. پهپادها، ربات‌ها و سیستم‌های هوش مصنوعی به همراه پکیج فیلتراسیون وارد زمین‌های کشاورزی شده‌اند. در شهر جده، گلخانه‌های هوشمند و مزارع عمودی با کنترل دقیق دما و رطوبت ساخته شده‌اند. حسگرهای خاک وضعیت رطوبت را لحظه‌ای می‌سنجند و آبیاری به‌طور خودکار انجام می‌شود.
شرکت‌های بین‌المللی نیز در پروژه‌های کشاورزی اطراف جده سرمایه‌گذاری می‌کنند تا این شهر را به مرکز فناوری‌های AgriTech در خاورمیانه تبدیل کنند. هدف اصلی: تولید محصولات غذایی بدون حتی یک قطره هدررفت آب است.
دستاوردهای کشاورزی عربستان
خرما: بیش از ۳۷ میلیون درخت خرما و تولید سالانه بیش از ۳ میلیارد تن
شیر و تخم‌مرغ: در سال ۲۰۲۴ تولید شیر ۱۰۹٪ و تخم‌مرغ ۱۱۶٪ نیاز داخلی را تأمین کرد
گوجه‌فرنگی: تولید ۶۹۱ هزار تن در سال ۲۰۲۳؛ تأمین ۷۶٪ نیاز کشور
انجیر: تولید ۲۸ هزار تن در سال ۲۰۲۳؛ پوشش ۱۰۷٪ نیاز داخلی
ملون: خودکفایی کامل ۱۰۰٪ در تولید
این آمار نشان‌دهنده نتیجه‌ی سرمایه‌گذاری‌های کلان عربستان در تکنولوژی‌های آبیاری نوین، گلخانه‌های هوشمند و بازچرخانی پساب است.
مقایسه پکیج‌های فیلتراسیون در عربستان و ایران
یکی از نقاط قوت عربستان در اجرای چشم‌انداز 2030، سرمایه‌گذاری گسترده در پکیج های فیلتراسیون و تصفیه‌ی پیشرفته آب است. این کشور هم‌اکنون بیش از ۲۷ پکیج فیلتراسیون فعال در اختیار دارد که در مراحل مختلف تصفیه، از فناوری‌های اسمز معکوس (RO)، فیلترهای ممبران و سیستم‌های ضد رسوب استفاده می‌کنند. این تجهیزات باعث می‌شوند آب شور، فاضلاب و پساب صنعتی با کیفیت بالا تصفیه و دوباره وارد چرخه‌ی کشاورزی و صنعت شود.
وضعیت فیلتراسیون آب در ایران
در مقابل، در ایران اگرچه زیرساخت‌هایی در بخش تصفیه‌ی آب وجود دارد، اما پوشش پکیج‌های فیلتراسیون پیشرفته بسیار محدود است و بسیاری از مناطق کشاورزی هنوز به روش‌های سنتی و غیربهینه متکی هستند. همین شکاف فناوری، باعث هدررفت منابع آبی و افزایش هزینه‌های تولید می‌شود. توسعه و نوسازی این زیرساخت‌ها می‌تواند ایران را در مسیر استفاده پایدار از منابع آبی و کشاورزی هوشمند قرار دهد.
