انرژی هسته‌ای در قلب بحث‌های جهانی درباره آینده انرژی، امنیت ملی و تغییرات اقلیمی قرار دارد؛ منبعی که همچون شمشیری دولبه عمل می‌کند. از یک‌سو، انرژی هسته‌ای می‌تواند برق پاک، پایدار و بدون انتشار کربن تولید کند و وابستگی کشورها به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد. اما از سوی دیگر، هزینه‌های سرسام‌آور و خطرات ساخت نیروگاه، مشکل پسماندهای رادیواکتیو با عمر هزاران سال و فجایع تاریخی مانند چرنوبیل و فوکوشیما، آن را به گزینه‌ای پرریسک تبدیل کرده‌اند.
در نتیجه، برخی کشورها تصمیم گرفتند انرژی هسته‌ای را به‌طور کامل کنار بگذارند و مسیر خود را به‌سوی انرژی‌های تجدیدپذیر تغییر دهند.
کشورهایی که از انرژی هسته‌ای صرف‌نظر کردند
- آلمان
پس از حادثه فوکوشیما در ۲۰۱۱، آلمان سیاست خروج کامل از انرژی هسته‌ای را در پیش گرفت. همه نیروگاه‌ها تا سال ۲۰۲۳ تعطیل شدند و سرمایه‌گذاری سنگینی در انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی صورت گرفت.
- ایتالیا
پس از فاجعه چرنوبیل، در همه‌پرسی سال ۱۹۸۷ مردم به تعطیلی نیروگاه‌های هسته‌ای رأی دادند. ایتالیا اکنون تنها کشور G7 است که هیچ نیروگاه هسته‌ای فعالی ندارد.
- استرالیا
با وجود ذخایر عظیم اورانیوم، به دلیل مخالفت عمومی و نگرانی‌های زیست‌محیطی، هرگز نیروگاه هسته‌ای نساخته است.
- سوئد
در سال ۱۹۸۰ با برگزاری رفراندوم، مسیر کاهش تدریجی وابستگی به انرژی هسته‌ای را انتخاب کرد. برخی نیروگاه‌ها هنوز فعال‌اند، اما توسعه بیشتر متوقف شده است.
- لیتوانی
تحت فشار اتحادیه اروپا و به‌منظور پیوستن به این اتحادیه، نیروگاه اینگالینا (مشابه چرنوبیل) را در سال ۲۰۰۹ به‌طور کامل تعطیل کرد.
- فیلیپین
پروژه نیروگاه Bataan در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ به دلیل فساد، خطر زلزله و مشکلات ایمنی هرگز عملیاتی نشد.
آیا نیروگاه هسته‌ای در دنیای امروز ضروری است؟
داشتن نیروگاه هسته‌ای می‌تواند برای بعضی کشورها مزیت باشد، اما در عین حال خطرات انرژی هسته‌ای با مسائل جدی همراه است. تصمیم‌گیری در این زمینه به شرایط سیاسی، اقتصادی و زیست‌محیطی هر کشور بستگی دارد.
مزایای انرژی هسته‌ای
1.برق پایدار و کم‌کربن: بدون آلودگی هوا، مناسب برای مقابله با تغییرات اقلیمی.
2.تولید ۲۴ ساعته: برخلاف انرژی‌های بادی و خورشیدی، شبانه‌روزی و قابل اطمینان.
3.مصرف سوخت پایین: مقدار کمی اورانیوم، انرژی زیادی تولید می‌کند.
4.افزایش امنیت انرژی: کاهش وابستگی به واردات سوخت‌های فسیلی.
خطرات و چالش‌ها
1.ریسک فاجعه: حوادثی مثل چرنوبیل و فوکوشیما نشان دادند که خطاهای انسانی یا بلایای طبیعی می‌توانند خطرساز باشند.
2.پسماندهای خطرناک: زباله‌های هسته‌ای بسیار سمی‌اند و باید هزاران سال در مخازن امن نگهداری شوند.
3.هزینه‌های سنگین: ساخت، تعمیر و حتی تعطیلی یک نیروگاه، میلیاردها دلار هزینه دارد.
4.خطر تسلیحاتی: زیرساخت‌های هسته‌ای می‌توانند به تولید سلاح هسته‌ای منجر شوند.
5.فرصت‌سوزی برای تجدیدپذیرها: سرمایه‌گذاری روی انرژی هسته‌ای ممکن است جلوی رشد انرژی‌های بادی و خورشیدی را بگیرد.
