در گذشته، برای تولید یک محصول لازم بود کارخانه‌ای با تجهیزات کامل، نیروی انسانی و سرمایه‌گذاری سنگین راه‌اندازی شود. اما امروز مدل جدیدی به نام تولید بدون کارخانه (Factoryless Manufacturing) یا تولید برون‌سپاری‌شده این معادله را تغییر داده است.
در این مدل، اگر شما دانش فنی، طراحی محصول و برند خود را دارید، می‌توانید بدون داشتن سوله یا تجهیزات صنعتی، از ظرفیت خالی کارخانه‌های موجود استفاده کنید و محصول خود را تولید نمایید.
ظرفیت‌های خالی؛ فرصتی برای رشد
بیش از ۵۰ درصد ظرفیت کارخانه‌های ایران بلااستفاده مانده است. این در حالی است که برای ایجاد این زیرساخت‌ها (زمین، سوله، ماشین‌آلات و انرژی) سرمایه‌گذاری‌های کلانی انجام شده است.
مدل تولید بدون کارخانه می‌تواند بدون نیاز به ساخت واحدهای جدید، همین ظرفیت‌های خالی را فعال کند.
به زبان ساده:
به‌جای اینکه هر برند کارخانه تازه‌ای احداث کند، می‌تواند از ظرفیت خالی کارخانه‌های فعال استفاده کرده و محصول خود را تولید نماید.
چالش‌های اصلی تولید بدون کارخانه در ایران
1.نبود چارچوب قانونی مشخص
بسیاری از دستگاه‌های اجرایی هنوز مفهوم “تولید بدون کارخانه” را به رسمیت نمی‌شناسند.
2.مشکلات صدور مجوز و ثبت در سامانه‌ها
فعالان این حوزه در سامانه‌هایی مانند بهین‌یاب یا گمرک به‌عنوان “بازرگان” شناخته می‌شوند، نه “تولیدکننده”.
3.نبود قراردادهای استاندارد همکاری
اختلاف در سهم محصول، مالکیت دانش فنی و فرمولاسیون، ریسک فعالیت را برای طرفین بالا می‌برد.
4.عدم دسترسی به مواد اولیه و ارز ترجیحی
این موضوع باعث افزایش هزینه تولید می‌شود.
5.چالش‌های بیمه و مالیات
چون این واحدها مالک تجهیزات یا ملک نیستند، در دریافت کد کارگاهی، تسهیلات بانکی و مزایای بیمه‌ای با مشکل روبه‌رو هستند.
در نتیجه: تولید بدون کارخانه در ایران پتانسیل بالایی دارد، اما هنوز با موانع قانونی و اداری متعددی مواجه است.
گام‌های دولت برای رسمیت بخشیدن به تولید بدون کارخانه
دولت با مصوبه جدیدی تحت عنوان «تولید برون‌سپاری‌شده» در حال رسمیت دادن به این مدل است. مهم‌ترین نکات این مصوبه عبارت‌اند از:
1.تغییر نام رسمی از «تولید بدون کارخانه» به «تولید برون‌سپاری‌شده».
2.اعطای شناسه کسب‌وکار رسمی به شرکت‌های بدون کارخانه.
3.الزام بانک‌ها، گمرک، بورس کالا و وزارتخانه‌ها به شناسایی این شرکت‌ها به‌عنوان تولیدکننده.
4.تخصیص مواد اولیه و تسهیلات بر اساس ظرفیت اسمی کارخانه پیمانکار.
به این ترتیب، برندهایی که خود کارخانه ندارند اما طراحی، بازاریابی و برند قوی دارند، می‌توانند به‌صورت قانونی و شفاف فعالیت کنند؛ مشابه برندهای بین‌المللی.
دیدگاه کلان وزارت صمت
ابراهیم شیخ، از مدیران وزارت صمت، 2 چالش اساسی را در مسیر اجرای این طرح مطرح کرده است:
1️⃣ کمبود ارز برای واردات مواد اولیه
این مسئله یکی از دلایل اصلی رکود تولید در کشور است و موجب کاهش ظرفیت تولیدی بسیاری از واحدها شده است.
2️⃣ رقابت میان کارخانه‌داران و تولیدکنندگان بدون کارخانه
این رقابت در صورت نبود مدیریت صحیح می‌تواند به رقابت ناسالم منجر شود. به همین دلیل، وزارت صمت تأکید دارد که همکاری و هم‌زیستی این دو گروه باید به‌صورت شفاف و منظم مدیریت شود.
تولید مخازن تحت فشار اتیلن اکساید
شرک ما تنها تولید کننده سیلندر نگهدارنده گاز اتیلن اکساید در ایران است، و تولید این سیلندر نقش حیاتی برای بخش پزشکی کشور دارد.همچنین جنس این سیلندر از استیل ضد زنگ است.
